Skansen kolejowy zlokalizowany jest koło dworca kolejowego w Pyskowicach. Powstał na bazie kompleksu budynków hali wachlarzowej i wagonowej. Skansen prowadzi Towarzystwo Ochrony Zabytków Kolejnictwa i Organizacji Skansenów, które powstało w 1998 r. Celem Towarzystwa jest stworzenie, na bazie nieczynnej lokomotywowni Pyskowice skansenu taboru kolejowego, ukazującego historię rozwoju kolejnictwa, które przez półtora wieku kształtowało i napędzało śląski przemysł i handel. W skansenie znajduje się ponad 60 unikalnych eksponatów, wśród nich należywymienić: parowozy: Ol49, TKh, TKp, TKt48, Pt47, Ty2, Ty42, Ty43, Ty45, Ty51; lokomotywy spalinowe: Kö 0130, 409Da, Ls40, Ls60, Ls300, LDH70, LDH180; wagony towarowe i osobowe, Elektryczny Zespół Trakcyjny EW90, dźwig EDK300 i inne. Kolekcję parowozów wzbogaciły m.in. eksponaty z Łaz i likwidowanego skansenu w Krzeszowicach. Skansen kolejowy w Pyskowicach to jedyny taki obiekt na Śląsku.
W 1879 roku wybudowano linię kolejową z Opola do Gliwic przez Pyskowice. Pozwoliło to na rozwój miasta, któremu z kolei towarzyszył rozwój węzła kolejowego. Pod koniec XIX wieku wybudowano tu parowozownię i stację rozrządową (1898 r.). Do końca drugiej wojny światowej Pyskowice pozostawały w granicach Niemiec. W tym czasie stacja była systematycznie modernizowana. Powstało także kolejarskie osiedle. Rozwijała się tzw. linia piaskowa, którą transportowano piasek z Dzierżna (linia czynna do dziś). Po wojnie jedną z linii przekuto na rosyjski standard szerokości toru.